ALT GÖZ KAPAĞINDA İÇE DOĞRU DÖNME (ENTROPİON)

Göz kapağı kenarının içe dönmesi, doğuştan olabileceği gibi sonradan da gelişebilir. Genellikle yaşa bağlı alt göz kapağı kaslarında gevşemeye bağlıdır. Nedenleri arasında trahom, kronik konjonktivit gibi mikrobik hastalıklar, kimyasal ve fiziksel yaralanmalar da sayılabilir.

Kirpiklerin göz yüzeyine değmesi kızarıklık, yaşarma, batma, ışığa bakamama gibi şikayetlere yol açar. İleri durumlarda göz yüzeyinde enfeksiyon, korneada incelme ve hatta gözde delinmesi görülebilmektedir. Tedavisi cerrahidir.

Entropion konjenital olarak yeni doğanlarda da olabilmektedir. Göze zarar verebilmesi açısından tehlikeli olabilir. Sağ göz alt kapakta konjenital entropionu olan bir hastamızın ameliyat öncesi fotoğrafı.

ALT GÖZ KAPAĞINDA DIŞA DOĞRU DÖNME (EKTROPİON)

Göz kapağı kenarının dışa doğru dönmesi de sıklıkla yaşlanma sonucu oluşur. Ayrıca doğuştan, göz kapağını kapatan sinirin felci (yüz felci) ve yaralanmalar sonrası da gelişebilir. Gözün açık kalması, kızarıklık, yanma ve sulanma en sık görülen belirtilerdir. Tedavisi cerrahidir.

Alt fotoğrafta iki gözde alt kapakta dışa doğru dönme (ektropion) ameliyat öncesi ve sonrasını görüyoruz.

YÜZ FELCİ VE AMELİYATLARI

Kaş, göz kapakları ve yüzün hareketlerini sağlayan sinirin (fasiyal sinir) herhangi bir nedenle çalışmaması sonucunda yüz felci oluşur. Bu durum doğuştan olabileceği gibi, tümör, enfeksiyon, yaralanma ve damar hastalıkları sonucunda da ortaya çıkabilir. En sık görülen şekli, "Bell paralizi" olarak adlandırılır ve sebebi belli değildir. Bell paralizi genellikle birkaç hafta ile birkaç ay arasında düzelmektedir.

Diğer durumlarda, hem felce neden olan sebeplerin tedavisi, hem de felcin neden olduğu bozuklukların düzeltilmesi gerekir. Yüz felci tek ya da iki taraflı olabilir. Tutulan tarafta kaş düşer; göz kapağı kapanamaz ve göz kırpma bozulur. Ayrıca gülme, dişlerini gösterme, yanaklarını şişirme gibi hareketleri de yapamazlar.

Geçici felç durumunda gözü korumak amacı ile tıbbi tedavi uygulanır. Kalıcı felçte ise, tıbbi tedavinin yanı sıra üst göz kapağına altın ağırlık yerleştirme, kapanamama ve şekil bozukluklarını düzeltmek için değişik cerrahi tedaviler uygulanmaktadır. Üst göz kapağını düşürme, alt göz kapağına greft koyarak yukarı doğru kaldırılması ameliyatları yapılabilir. Bu şekilde üst göz kapağının korneayı daha fazla örtmesi sağlanabilir.

ARPACIK (HORDEOLUM)

Göz kapağı kenarındaki yağ bezlerinin akut iltihabıdır. Kapakta şişlik, kızarıklık ve hassasiyet yapar. Tedavisinde göz kapağına sıcak kompres, antibiyotikli ve kortizonlu göz damla veya pomadları kullanılır. Apse gelişirse boşaltılır.

ŞALAZYON (İç Arpacık)

Göz kapağı kenarına açılan yağ bezlerinin uç kısmının tıkanması sonucunda, içerik kapakta birikir. Önce arpacığa benzer akut iltihaplanma, arkasından da kistleşme oluşur. Ağrısızdır. İleri derecede büyük olanlar astigmata neden olabilir ve görmeyi etkileyebilirler. Nadiren göz kapağı kanserleri ile karıştırılabilirler.

Tedavisinde arpacıkta olduğu gibi göz kapağına sıcak kompres, antibiyotikli ve kortizonlu göz damla veya pomadları kullanılır. Kist bazen bu tedavi ile kaybolabileceği gibi, cerrahi bir müdahaleyle de boşaltılması gerekebilir.

BLEFARİT

Göz kapağı kirpik dibi iltihabıdır, sık görülür. Stafilokoksik ve seboreik olmak üzere iki tipi vardır. Kapak kenarında kızarıklık, kaşıntı, deride pullanma, kirpiklerde dökülme gibi belirtiler gösterir. Uzun süreli olduğunda gözyaşı yağ tabakasının etkilenmesi gözyaşınınbuharlaşma hızını artırarak gözde kızarıklık, yanma, yabancı cisim hissi gibi göz kuruluğu belirtileri ortaya çıkar. Blefarit tedavisinde kapak kenarının temizliği önemlidir. Antibiyotikli ve kortizonlu göz damlası veya pomadları kullanılır. Göz kuruluğu belirtileri oraya çıkmışsa, buna yönelik tedavi de yapılır.

TİROİDE BAĞLI GÖZ HASTALIKLARI (GRAVES HASTALIĞI)

Metabolizmanın düzenlenmesinde önemli rol oynayan tiroid bezinin otoimmün inflamatuvar hastalığına bağlı olarak gözde bir takım rahatsızlıklar ve şekil bozuklukları olmaktadır. Orbitada, çevre dokularında; göz çevresi kaslar, orbita yağ dokusu ve göz kapaklarında etkilenme olur. Bu durum tiroid bezinin aşırı çalıştığı hallerde (hipertiroidi) daha sık görülür. "Graves Hastalığı", ya da "Basedow-Graves Hastalığı" olarak da isimlendirilen bu tablo çarpıntı, terleme, ellerde titreme, kilo kaybı, aşırı sinirlilik hali gibi sistemik belirtilerle birliktedir.

Göz bulguları hastalığın derecesine göre de değişebilmektedir. Göz de irritasyon, batma, kızarıklık, göz tansiyonu, gözlerde ise ileri doğru çıkma (ekzoftalmi, proptozis), kapak aralıklarının çok açılması (kapak retraksiyonu), şaşılık, çift görme, görme azalması gibi bulgular görülür. "Tiroid orbitopati" veya "Graves orbitopati" gibi isimlerle de anılan bu hastalık, çok hafif seyredebileceği gibi görme kaybına gidebilecek kadar ağırlıkta da olabilir. Görme azlığı ve kaybı ciddi kuru göz yada proptosise bağlı olabileceği gibi optic sinirin sıkışmasına bağlı da olabilmektedir. Hastalığın belirtileri zamanla azalır. Ancak hiç bir zaman tam düzelme olmaz.

Takip ve Tedavide Nasıl Bir Yol İzlenmekte?

Graves hastalığında multidisipliner bir yaklaşım izlenmekte, endokrin hastalıkları uzmanı, genel cerrah ve göz doktoru arasında hastalığın düzenli takibi ve tedavisi yapılmalıdır. İlk aşama tiroid hastalığının medikal yada cerrahi tedavisidir. Aktif inflamatuvar dönemde göz bulguları konservatif olarak tedavi edilir; göz yaşı damlaları ve gerekirse kortizon tedavisi uygulanır. Sigara kulanımı göz bulgularını kötüleştirmektedir, mutlak sigara kulanımı bırakılmalıdır.

Graves Hastalığının Cerrahi Tedavisi

Medikal tedavilere rağmen aktif hastalık kontrol altına alınamaz ve görmeyi kaybetme riski oluşursa, cerrahi tedavi (orbita dekompresyonu) gerekebilir. Bunun dışında göz anomalileri ve şaşılık için uygulanacak cerrahiler hastalığın aktif dönemi geçtikten sonra uygulanır. Gözlerin geriye alınması için orbita dekompresyonu ameliyatları uygulanabilir. Orbita dekompresyonu ameliyatlarında orbitanın genişletilmesi işlemi uygulanarak göz küresinin daha geriye doğru oturması sağlanmış olur. Bu ameliyatla yüzde her hangi kalıcı iz oluşmaz, 10 gün morluk ve şişliklerin geçmesi beklenir.

Üst göz kapağının fazla açılmasına bağlı kapak retraksiyonu dediğimiz durumda üst kapak ameliyatları yada üst kapağa botox enjeksiyonu yapılabilmektedir. Kapaklardaki şişliklerin düzeltilmesi için blefaroplasti, çift görmeyi düzeltmek için şaşılık ameliyatları uygulanabilmektedir. Tiroide bağlı proptosisi bulunan bir hasta asağıdaki fotoğrafta görülmekte.

Daha ayrıntılı bilgilendirme için Op. Dr. İlke Bahçeci Şimşek ile bağlantı kurabilirsiniz.